Dorpsregenten in de 17e eeuw

Terug naar venster

In de 17e eeuw speelden regenten een belangrijke rol in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In Rijnsburg, Katwijk en Valkenburg  maakten dorpsregenten deel uit van het plaatselijk bestuur. Van de verschillende bestuurscolleges in het dorp was het gerecht het voornaamste. Het werd gevormd door schout, burgemeesters en schepenen. Het gerecht bezat onder meer de bevoegdheid om verordeningen te maken en dorpsbelastingen te heffen. Openbare werken, brandweer, onderwijs, gezondheidszorg  vielen ook onder het gerecht.  Het dagelijks bestuur berustte bij de schout en burgemeesters. Tegenwoordig bestaat het gemeentebestuur uit een  democratisch gekozen gemeenteraad die samen met het college van burgemeester en wethouders de gemeente bestuurt.

Een bestuurlijke elite
In de periode 1575 tot 1795 bestond in de dorpen een dorpsregering.
Naast de schout als representant van de Heer ( leenman) stonden de 7 schepenen en burgemeesters.  Andere belangrijke ambten waren die van de kerkmeesters. Al deze regenten werden door de Heer benoemd.  Zo had je de heren van Noordwijk, Katwijk en de abdis van Rijnsburg, die van oudsher  tevens Vrouwe van Rijnsburg was. De schout stelde de voordrachten voor benoemingen op:  tweetallen voor elke functie.
Het volk had in die tijd weinig invloed op het geheel. De schout had dus de mogelijkheid om uitsluitend diegenen in het dorpsbestuur te benoemen, die bereid waren naar zijn pijpen te dansen. Naar bekwaamheden werd minder gekeken. De regenten werden voor een ambtstermijn van twee jaar benoemd. Elk jaar trad de helft af. Ze waren niet direct herkiesbaar, maar konden weer in aanmerking komen voor een andere functie.

Bekende geslachten van regenten in Rijnsburg waren: Van der Kodde, Ravensbergen en Van Delft. Ook de secretaris was een belangrijk ambtenaar. Dat was over het algemeen een geletterd man,  vaardig met de ganzeveer. Hij maakte de verslagen van het dorpsbestuur. De gerechtsbode had een lagere positie. Hij kondigde de besluiten af en was o.a. belast met het bezorgen van dagvaardingen.
Bronnen:
Website: Herinneringen aan Rijnsburg
Duizend jaar Rijnsburg door J.B.Glasbergen en S.C.H.Leenheer.